မွတ္ခ်က္။ မိမိကိုယ္တိုင္သည္လဲ က်ြမ္းက်င္ေသာကဗ်ာဆရာတစ္ေယာက္မဟုတ္ပါ ေလ့လာေနဆဲသာျဖစ္ေၾကာင္းၾကိဳတင္ဝန္ခံအပ္ပါသည္ ဆရာတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ေရးသားျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါ ျမန္မာ့ရိုးရာကဗ်ာအေၾကာင္းအနည္းငယ္မွ်နားမလည္ပဲ စမ္းတ၀ါး၀ါးေရးေနပါေသာသူငယ္ခ်င္းမ်ား ေလ့လာလိုေသာသူငယ္ခ်င္းမ်ားကို ျမန္မာ့ရိုးရာကဗ်ာ၏သေဘာကို အနည္းငယ္နားလည္သြားၾကေစရန္သာရည္ရြည္ပါသည္စာသံေပသံျဖင့္မဟုတ္ပဲ ေန႔စဥ္သံုးစကားလံုးမ်ားျဖင့္သာ အေျခခံအျဖစ္နားလည္ေအာင္ရွင္းထားျခင္းျဖစ္ပါသည္ အျပည့္စံုကိုမိမိ၏ဆရာတစ္ျဖစ္လဲ ဆရာ့ဆရာ ဥဟယ္၏ www.harrylwin.blogspot.com မွ “ျမန္မာကဗ်ာဆိုတာ ဂ်ဳိ(ခ်ဳိ)နဲ႔လား” ဟူေသာ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္ရႈေလ့လာျခင္းျဖင့္သင္ယူႏိုင္ၾကပါသည္

အလြယ္ဆံုးေလးလံုးစပ္ကဗ်ာအေျကာင္းအႏွစ္ခ်ဳပ္

မိမိအေနျဖင့္ျမန္မာကဗ်ာအမ်ဳိးအစားမ်ားထဲတြင္ေလးလံုးစပ္ကိုအလြယ္ဆံုးအျဖစ္သတ္မွတ္ထားပါတယ္ ေလးလံုးစပ္ကဗ်ာတြင္ တစ္ပိုဒ္လွ်င္ေလးလံုးစီပါရမွာျဖစ္တယ္ အသိမ္းမွာ သံုးလံုး သို႔မဟုတ္ ေလးလံုး သို႔မဟုတ္ ငါးလံုး သုိ႔မဟုတ္ ခုႏွစ္လံုးျဖင့္ သိမ္းႏိုင္ပါတယ္ ခုႏွစ္လံုးသိမ္းရာတြင္(ခုႏွစ္လံုးခ်ရာတြင္)ေရွ႕ေလးလံုးႏွင့္ေနာက္သံုးလံုးတစ္ဆက္တည္းျဖစ္ရပါမယ္ ၀ါက်တစ္ေၾကာင္းတည္းျဖစ္ရမယ္ ခြဲေရးထားတာ သို႔မဟုတ္ ၀ါက်တစ္ေၾကာင္းတည္း မျဖစ္ရင္ေတာ့ သံုးလံုးနဲ႔သိမ္းတာ(သံုးလံုးခ်)ျဖစ္သြားျပီး ကာရန္စပ္ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္ ခုႏွစ္လံုးမွာ တစ္ဆက္တည္း သို႔မဟုတ္ ၀ါက်တစ္ေၾကာင္းတည္းျဖစ္ေနပါက ထိုခုႏွစ္လံုးအတြင္း ကာရန္လုိက္စပ္ရန္မလိုပါ ေလးလံုးစပ္တြင္ ဂရုသံလဟုသံခြဲရန္္မလိုပါသျဖင့္ လြယ္ကူေသာစပ္နည္းဟုဆိုႏိုင္ပါတယ္

ျမန္မာ့ရိုးရာကဗ်ာတစ္ပုဒ္ျဖစ္ႏိုင္ရန္လိုအပ္ခ်က္မ်ား

ကဗ်ာတစ္ပုဒ္တြင္ ကာရန္ေကာင္းျခင္းသာမက အဓိပၸာယ္ေကာင္းရန္လဲလိုအပ္ပါတယ္ ကာရန္ကိုအပီယူရန္ မဆိုင္ေသာစကားလံုးမ်ား စကားစုမ်ားထည့္သြင္းျခင္းတို႔ေျကာင့္အဓိပၸာယ္ေပ်ာက္တတ္ပါတယ္ ကဗ်ာအသက္ဝင္ေစရန္ အဓိပၸာယ္ေပၚလြင္စြာျဖင့္ ကာရန္ယူတတ္ပါမွ ျမန္္မာ့ရိုးရာကဗ်ာတစ္ပုဒ္အျဖစ္အသက္ဝင္လာမွာျဖစ္ပါတယ္ ထို႔အျပင္ “သူတို႔” “သူ”အစရွိေသာ မတိက်ေသာစကားလံုးမ်ားထည့္သြင္းျခင္းကိုလဲေရွာင္ျကဥ္ရပါမယ္ စာလံုးေပါင္းသတ္ပံုမွန္ရန္လဲလိုအပ္ပါတယ္ (မိမိကိုယ္တိုင္ခဏခဏမွားပါသည္ ေသခ်ာစိစစ္ျပီးမွေရးပါရန္) ကဗ်ာေကာင္းတစ္ပုဒ္ျဖစ္ရန္ ေဒါသသင့္ျခင္းကိုလဲေရွာင္ျကဥ္ရပါမယ္ ေဒါသသင့္ျခင္းဆိုသည္မွာ ေရွ႔ပိုဒ္မွကာရန္စကားလံုးကို ေနာက္တစ္ပိုဒ္တြင္ျပန္သံုး၍ကာရန္စပ္ျခင္းသို႔မဟုတ္ တစ္ပိုဒ္ေက်ာ္မွကာရန္ယူရန္ေနရာတြင္ အသံုးျပဳျခင္းမ်ဳိးကိုဆိုလုိတာျဖစ္တယ္ ဥပမာ- “တမ္းတေနဆဲ လြမ္းေနဆဲပင္” ထိုသို႔ပထမပိုဒ္တြင္ ကာရန္ယူရန္ေနရာ ၄ေနရာႏွင့္ ဒုတိယပိုဒ္တြင္ ကာရန္ယူရန္ေနရာ ၃ေနရာတြင္”ဆဲ“ႏွစ္လံုးထပ္၍ကာရန္ယူျခင္း သို႔မဟုတ္ “မွန္းေမွ်ာ္ေနဆဲ တမ္းတျမဲပင္ လြမ္းဆဲရင္မွာ” ထိုကဲ့သို႔ ပထမပိုဒ္ ကာရန္ယူရန္ေနရာ ၄ေနရာမွ”ဆဲ“ကို တတိယပိုဒ္တြင္ ကာရန္ယူရန္ျပန္သံုးျခင္းမ်ဳိးကို ေရွာင္ျကဥ္ျကရပါမယ္ ၄င္းအခ်က္မ်ားမွာ ေလးလံုးစပ္အတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္ က်န္ကဗ်ာမ်ားအတြက္ဆိုက ဒီထက္မကက်န္ပါေသးတယ္ခင္ဗ်ာ

ကာရန္စပ္နည္း

ကာရန္စပ္ေသာအခါ အသံတူသို႔မဟုတ္အဆံုးသတ္စာလံုးေပါင္းတူသည္မ်ားျဖင့္စပ္ရပါတယ္အသံတူဆိုသည္မွာ ထြက္ေသာအသံတူသည္မ်ားကိုဆိုလိုပါတယ္ (ဥပမာ – “နီ”ႏွင့္”ျမည္”) အဆံုးသတ္စာလံုးေပါင္းတူဆိုသည္မွာ အသံထြက္အနည္းငယ္လြဲေသာ္လည္း စာလံုးေပါင္းအဆံုးသတ္ တူသည္ကို ဆိုလိုပါတယ္ (ဥပမာ-“သည္”ႏွင့္”လည္” အသံထြက္လွ်င္ သီ ႏွင့္ လယ္ ဟုျဖစ္သြားသည္)

ကာရန္တူယူႏိုင္ေသာအသတ္မ်ား

ကသတ္ = ခ္ ၊ ဂ္ ၊ ဃ္

စသတ္ = ဆ္ ၊ ဇ္ ၊ စ်္

ညသတ္ = သေဝထိုးသံ ၊ ေနာက္ပစ္သံ(ဥပမာ – ရွည္ = ေရွ )

တသတ္ = ဋ ၊ ႒ ၊ ဍ ၊ ဎ ၊ ထ ၊ ဒ ၊ ဓ ၊ သ

နသတ္ = ဏ ၊ ရ ၊ လ ၊ ဟ ၊ ႒

ပသတ္ = ဖ ၊ ဗ ၊ ဘ

အထက္ပါအသတ္မ်ားကိုကာရန္ယူႏိုင္သည္ (ဥပမာ – ခက္ႏွင့္မဂ္ )

မွတ္ခ်က္ – ကသတ္ ႏွင့္ တသတ္ ကို အသတ္ကာရန္ယူ၍ မရပါ အမွားမ်ားပါသည္ (မိမိ အပါအ၀င္)

သက္ေစ့ႏွက္သံုးခ်က္ညီစပ္နည္းအသံုးျပဳပံု

ျမန္မာရိုးရာကဗ်ာအတြက္ အခံကာရန္စပ္နည္း၆ပါးရွိျပီးေတာ့ အဲဒီထဲမွာ အလြယ္ဆံုးနဲ႔ အသံုးမ်ားဆံုးနည္းက ၄-၃-၂ လို႔အမ်ားေခၚျကတဲ့ သက္ေစ့ႏွက္သံုးခ်က္ညီစပ္နည္းပဲျဖစ္ပါတယ္ အဲဒီနည္းမွာ ပထမပိုဒ္က၄ေနရာ ဒုတိယပိုဒ္က၃ေနရာ တတိယအပိုဒ္က၂ေနရာ မွာကာရန္ယူျပီးစပ္ရပါတယ္ (အေျခခံျဖစ္ပါသျဖင့္ ဤမွွ်သာရွင္းထားပါသည္ ဝမ္းတြင္းကာရန္အတြက္ဆက္ေလ့လာလိုပါက “ျမန္မာကဗ်ာဆိုတာ ဂ်ဳိ(ခ်ဳိ)နဲ႔လား” တြင္ သြားဖတ္ပါရန္ ဝမ္းတြင္းကာရန္မပါသျဖင့္ ကဗ်ာမပ်က္ေသာ္လည္း ဝမ္းတြင္းကာရန္ပါခဲ့ပါက အလြန္ေကာင္းမြန္ေသာကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ျဖစ္လာႏိုင္ပါသည္ စပ္ရတာလဲပိုျပီးခက္ခဲလာပါမည္)

ဥပမာ-

မဲဇာေတာင္ေျခ

စီးေတြေတြတည့္

ျမစ္ေရဝန္းလည္

ျမိဳင္ေတာဆီက

ေရႊျပည္ကိုသာ… 

အထက္ပါကဗ်ာတြင္ ပထမပိုဒ္၄ေနရာမွ “ေျခ” ဒုတိယပိုဒ္၃ေနရာမွ “ေတြ” တတိယပိုဒ္၂ေနရာမွ “ေရ” ကိုကာရန္ယူလိုက္တယ္ ျပီးေတာ့တတိယပိုဒ္ကို ပထမပိုဒ္အျဖစ္ျပန္ယူရပါတယ္ ဆိုလိုသည္မွာ “ျမစ္ေရဝန္းလည္“ ဆိုေသာအပို္ဒ္တြင္ ၄-၃-၂အဆံုးသတ္အျဖစ္ “ေရ”ကိုယူရရံုသာမက ၄-၃-၂အစအျဖစ္ ၄ေနရာတြင္ “လည္”ကိုျပန္တည္ျပီးေနာက္မွ “ဆီ”ႏွင့္”ျပည္”ကို ၃-၂ လိုက္ယူလိုက္တယ္ အဲဒီလိုဆက္တိုက္စပ္ျပီးေရးေပးသြားရပါတယ္ မေမ့ဖို႔က၂ဆံုးတဲ့ အပိုဒ္မွာ ၄ျပန္တည္ဖို႔ပါပဲ

၄-၃-၂ ပံုၾကမ္း

– – – *

– – * –

– * – +

– – + –

– + – –

အထက္ပါအခ်က္ေတြနဲ႔ကိုက္ညီရင္နည္းမွန္တဲ့ အေျခခံအဆင့္ရွိတဲ့ ရိုးရာကဗ်ာတစ္ပုဒ္ကိုေရးႏိုင္ျပီပဲ ျဖစ္ပါတယ္ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ေရးျပီးတိုင္းမွာအနည္းဆံုးရွစ္ခါျပန္ဖတ္ျပီးစစ္ရမယ္ အမွားရွာရမယ္ ေဝဖန္သံုးသပ္ရမယ္ (စာလံုးေပါင္းမွန္မမွန္ ကာရန္ကိုက္မကိုက္ အဓိပၸာယ္ေပၚမေပၚ )

ကဲကဗ်ာလွလွေလးေတြေမြးထုတ္ၾကရင္း ေမွးမွိန္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ရိုးရာကဗ်ာေရးနည္းကို ထိန္းသိမ္းေပးသြားႏိုင္ျကပါေစဗ်ာ

ကိုးကား – ဥဟယ္၏ ခရမ္းျပာၾကယ္စင္လိႈင္းခတ္သံမ်ား ႏွင့္ ဆရာမ်ားစြာ၏ဆံုးမစကားမ်ား